Δευτέρα πρωί κι ένα μήνυμα από ένα φίλο στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο: «Εδιάβασα το πιο κάτω στον Πολίτη. Ξέρω ότι υπάρχουν και άλλες τέτοιες ιστορίες και στις δύο πλευρές. Σπάζει η καρδιά σου. Πώς μπορείς να σκοτώσεις κάποιον έτσι και να μην σκεφτείς αν μη τι άλλο τους δικούς του ανθρώπους; Μισή σταλιά τόπος. Φοβερά πράγματα.»
Ήταν ένα κείμενο γραμμένο σε πρώτο ενικού: «Ονομάζομαι Sami Huseyin Arap και είμαι 28 χρονών... Αν μετρήσεις τα χρόνια από τότε που είμαι «αγνοούμενος», θα έπρεπε τώρα να είμαι 75 χρονών αλλά ο χρόνος σταματά εκεί για τους πεθαμένους (...) Η οικογένειά μου είναι από την Αγία Ειρήνη (Akdeniz) που ήταν μεικτό χωριό... Μου άρεσε να ταξιδεύω και έπαιρνα τη γυναίκα μου Hursiye σε διάφορα μέρη με τη μοτοσυκλέτα μου... Είχαμε δύο παιδιά (...) Αγαπούσα τα παιδιά μου - ο γιος μου ήταν μόλις τριών χρονών και η κόρη μου τεσσάρων (...) Στις 31 Δεκεμβρίου 1963 (...) πήγα για να αγοράσω τα τσιγάρα και να δω αν οι γονείς μου ήταν καλά και ακριβώς μετά τα Καζιβερά, ενώ περνούσα από το Πραστειό, με πυροβόλησαν και σκοτώθηκα πέφτοντας από τη μοτοσυκλέτα μου (...) Η γυναίκα μου με περίμενε να επιστρέψω (...) Η μικρή μου κόρη, την οποία φώναζα Djurdjunadjik διαισθάνθηκε ότι συνέβη κάτι πολύ κακό. Συνήθιζα να τραγουδώ στην κόρη μου και χόρευε και μου άρεσε πολύ να τη βλέπω να χορεύει. Τώρα έκλαιγε για μένα (...) Καλώ τους ανθρώπους του Πραστειού, από την περιοχή Μόρφου, να πούνε την αληθινή ιστορία για το τι πραγματικά μου συνέβη και πού είμαι θαμμένος. Για το καλό της ανθρωπότητας (...) Η ψυχή μου θα ησυχάσει μόνο τότε, καθώς τα εγγόνια μου θα επισκέπτονται τον τάφο μου για να βάλουν λουλούδια, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο και μπορώ να αναπαυτώ ειρηνικά στο όμορφο χωριό που λέγεται Αγία Ειρήνη (...) Όλοι μας αξίζουμε λίγη γαλήνη στην ψυχή μας στο νησί αυτό, δεν είναι; Εμείς έχουμε χάσει αλλά ας αφήσουμε τα παιδιά και τα εγγόνια μας να βρουν αυτή τη γαλήνη...»
Την ίδια μέρα, σ’ ένα άρθρο στην Ελευθεροτυπία, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών έγραφε για την «εποχή της λογοδοσίας», με αφορμή τα δέκα χρόνια από όταν τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Ρώμης, με την οποία ιδρύθηκε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Το Δικαστήριο αποβλέπει στην ανάδειξη της ατομικής ευθύνης για τη διάπραξη μερικών από τα σοβαρότερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Σκοπός του, δηλαδή, είναι η τιμωρία των φυσικών και ηθικών αυτουργών κι, η μέσω αυτής, αποτροπή της επανάληψης τέτοιων εγκλημάτων στο μέλλον. Μέχρι σήμερα το Δικαστήριο έχει ξεκινήσει πέντε έρευνες που αφορούν στην Ουγκάντα, στο Κόγκο, στο Νταρφούρ, στην Κεντρική Αφρική και στην Κένυα. Καμία δεν έχει ολοκληρωθεί, ενώ τέσσερα άτομα έχουν προφυλακιστεί. Πολλοί περισσότεροι καταζητούνται.
Το διεθνές ποινικό δίκαιο ήρθε να συμπληρώσει την υποχρέωση των κρατών για προστασία και σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Πλέον κράτη και άτομα είναι υπόλογα, σε διεθνές και εσωτερικό επίπεδο, για τις προσβολές δικαιωμάτων για τις οποίες ευθύνονται. Στη θεωρία. Στην πράξη οι επιθέσεις σε αμάχους, οι σφαγές, οι εξαφανίσεις, τα βασανιστήρια, οι αυθαίρετες συλλήψεις, οι άδικες δίκες, οι διακρίσεις, η λογοκρισία και τόσες άλλες παραβιάσεις δικαιωμάτων συνεχίζονται με άλλες αφορμές και άλλες μορφές. Κι ίσως η ανάπτυξη μιας «κουλτούρας δικαιωμάτων» να έχει βοηθήσει στη μείωση των παραβιάσεων (ή στην καλύτερη συγκάλυψή τους), αλλά μόνο μια «κουλτούρα ανθρώπων» θα βοηθήσει στην πραγματική, στην ουσιαστική εξάλειψή τους.
'Οταν ο καθένας θα πονεί με το «κακό» που συμβαίνει στον άλλο. Και θα συναισθάνεται τη σημασία του. Και δεν θα μπορεί να το πράττει. Ούτε να το δικαιολογεί. Ούτε να το προσπερνά. Τότε μόνο, ίσως, η Ανθρωπότητα να μπορέσει να γραφτεί με κεφαλαίο.
(Η «3η Μαΐου 1808» είναι έργο του Goya)
Ήταν ένα κείμενο γραμμένο σε πρώτο ενικού: «Ονομάζομαι Sami Huseyin Arap και είμαι 28 χρονών... Αν μετρήσεις τα χρόνια από τότε που είμαι «αγνοούμενος», θα έπρεπε τώρα να είμαι 75 χρονών αλλά ο χρόνος σταματά εκεί για τους πεθαμένους (...) Η οικογένειά μου είναι από την Αγία Ειρήνη (Akdeniz) που ήταν μεικτό χωριό... Μου άρεσε να ταξιδεύω και έπαιρνα τη γυναίκα μου Hursiye σε διάφορα μέρη με τη μοτοσυκλέτα μου... Είχαμε δύο παιδιά (...) Αγαπούσα τα παιδιά μου - ο γιος μου ήταν μόλις τριών χρονών και η κόρη μου τεσσάρων (...) Στις 31 Δεκεμβρίου 1963 (...) πήγα για να αγοράσω τα τσιγάρα και να δω αν οι γονείς μου ήταν καλά και ακριβώς μετά τα Καζιβερά, ενώ περνούσα από το Πραστειό, με πυροβόλησαν και σκοτώθηκα πέφτοντας από τη μοτοσυκλέτα μου (...) Η γυναίκα μου με περίμενε να επιστρέψω (...) Η μικρή μου κόρη, την οποία φώναζα Djurdjunadjik διαισθάνθηκε ότι συνέβη κάτι πολύ κακό. Συνήθιζα να τραγουδώ στην κόρη μου και χόρευε και μου άρεσε πολύ να τη βλέπω να χορεύει. Τώρα έκλαιγε για μένα (...) Καλώ τους ανθρώπους του Πραστειού, από την περιοχή Μόρφου, να πούνε την αληθινή ιστορία για το τι πραγματικά μου συνέβη και πού είμαι θαμμένος. Για το καλό της ανθρωπότητας (...) Η ψυχή μου θα ησυχάσει μόνο τότε, καθώς τα εγγόνια μου θα επισκέπτονται τον τάφο μου για να βάλουν λουλούδια, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο και μπορώ να αναπαυτώ ειρηνικά στο όμορφο χωριό που λέγεται Αγία Ειρήνη (...) Όλοι μας αξίζουμε λίγη γαλήνη στην ψυχή μας στο νησί αυτό, δεν είναι; Εμείς έχουμε χάσει αλλά ας αφήσουμε τα παιδιά και τα εγγόνια μας να βρουν αυτή τη γαλήνη...»
Την ίδια μέρα, σ’ ένα άρθρο στην Ελευθεροτυπία, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών έγραφε για την «εποχή της λογοδοσίας», με αφορμή τα δέκα χρόνια από όταν τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Ρώμης, με την οποία ιδρύθηκε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Το Δικαστήριο αποβλέπει στην ανάδειξη της ατομικής ευθύνης για τη διάπραξη μερικών από τα σοβαρότερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Σκοπός του, δηλαδή, είναι η τιμωρία των φυσικών και ηθικών αυτουργών κι, η μέσω αυτής, αποτροπή της επανάληψης τέτοιων εγκλημάτων στο μέλλον. Μέχρι σήμερα το Δικαστήριο έχει ξεκινήσει πέντε έρευνες που αφορούν στην Ουγκάντα, στο Κόγκο, στο Νταρφούρ, στην Κεντρική Αφρική και στην Κένυα. Καμία δεν έχει ολοκληρωθεί, ενώ τέσσερα άτομα έχουν προφυλακιστεί. Πολλοί περισσότεροι καταζητούνται.
Το διεθνές ποινικό δίκαιο ήρθε να συμπληρώσει την υποχρέωση των κρατών για προστασία και σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Πλέον κράτη και άτομα είναι υπόλογα, σε διεθνές και εσωτερικό επίπεδο, για τις προσβολές δικαιωμάτων για τις οποίες ευθύνονται. Στη θεωρία. Στην πράξη οι επιθέσεις σε αμάχους, οι σφαγές, οι εξαφανίσεις, τα βασανιστήρια, οι αυθαίρετες συλλήψεις, οι άδικες δίκες, οι διακρίσεις, η λογοκρισία και τόσες άλλες παραβιάσεις δικαιωμάτων συνεχίζονται με άλλες αφορμές και άλλες μορφές. Κι ίσως η ανάπτυξη μιας «κουλτούρας δικαιωμάτων» να έχει βοηθήσει στη μείωση των παραβιάσεων (ή στην καλύτερη συγκάλυψή τους), αλλά μόνο μια «κουλτούρα ανθρώπων» θα βοηθήσει στην πραγματική, στην ουσιαστική εξάλειψή τους.
'Οταν ο καθένας θα πονεί με το «κακό» που συμβαίνει στον άλλο. Και θα συναισθάνεται τη σημασία του. Και δεν θα μπορεί να το πράττει. Ούτε να το δικαιολογεί. Ούτε να το προσπερνά. Τότε μόνο, ίσως, η Ανθρωπότητα να μπορέσει να γραφτεί με κεφαλαίο.
(Η «3η Μαΐου 1808» είναι έργο του Goya)
Οπότε, ας συνηθίσουμε να γράφουμε με πεζό άλφα όταν μιλάμε για την ανθρωπότητα που βιώνουμε και με κεφαλαίο για την ανθρωπότητα που επιθυμούμε - κι αυτό στο άπειρο, γιατί η ανθρωπότητα θα είναι πάντα αυτή που είναι σήμερα - ούτε καλύτερη, ούτε χειρότερη...
ΑπάντησηΔιαγραφή(Ίσως, γιατί το καλό δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το κακό και το δίκαιο χωρίς το άδικο - και γι αυτό δεν φταίει η ανθρωπότητα, είτε με πεζό, είτε με κεφαλαίο)
Πρέπει, όμως, κάπως να πιστεύουμε σ' ένα καλύτερο κόσμο, για να καταφέρουμε τουλάχιστον να μην τον δούμε χειρρότερο. Γιατί καλύτερη δεν ξέρω αν μπορεί να γίνει η ανθρωπότητα, χειρότερη, όμως, σίγουρα μπορεί.
ΑπάντησηΔιαγραφήApo tin mia thelo na sou po oti zitas polla Nasioudin mou apo ton kosmo...apo tin alli prepei na pistepsoume sto 'impossible' gia na mporesei kapote na ginei.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝάσια, εγώ δυστυχώς δεν μπορώ να πιστέψω σε έναν καλύτερο κόσμο, ειδικά όταν όλο και πιο συχνά διαπιστώνω πως αυτό που εγώ θεωρώ καλύτερο κόσμο, είναι ένας εφιαλτικός κόσμος για κάποιους άλλους. Για σκέψου, όλοι μιλάνε για ειρήνη, δικαιοσύνη, αγάπη αλλά τελικά όλοι εννοούν το ίδιο;
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι όροι μεγάλοι, απόλυτοι και απόλυτα ρευστοί αυτοί στους οποίους αναφέρεσαι, Δέμωνα. Γι αυτό και άκρως επικίνδυνοι. Ούτε εγώ τους πιστεύω, ούτε τους ευαγγελίζομαι. Αυτό σημαίνει, όμως, πως πρέπει να πάψουμε να γυρεύουμε ανθρώπους; Ανθρώπους λίγο πιο ανθρώπινους;
ΑπάντησηΔιαγραφή