Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2009

Παίξε γέλασε!


«Η ζωή δεν είναι παίξε-γέλασε
Πρέπει να τηνε πάρεις σοβαρά»


(ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ, Ναζίμ Χικμέτ)


Την προηγούμενη εβδομάδα πέρασα ένα γεμάτο τριήμερο στη Θεσσαλονίκη και, ανάμεσα σε ένα συνέδριο στη Νομική, βόλτες στις αγαπημένες μου πλατείες, καφέδες με θέα το Θερμαϊκό, ξενύχτια με μεζεδάκια και κρασί και κουβέντες υπέροχες με δικούς μου ανθρώπους, κατάφερα να στριμώξω μια επίσκεψη στην έκθεση του Τελλόγλειου Ιδρύματος Τεχνών, «Ο Mirό της Μαγιόρκα». Η έκθεση φιλοξενεί κυρίως τα έργα του Joan Mirό στην ωριμότητά του, τα οποία, όπως αναφέρεται και στο σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο, «έχουν ως θέματα βιόμορφες σουρεαλιστικές μορφές – σύμβολα, η γυναίκα, τα πουλιά, τοπία, ο κόσμος του ουρανού, ο ήλιος, το φεγγάρι, οι αστερισμοί». Χωρίς να έχω ειδικές γνώσεις στην τέχνη, η αίσθηση που αποκόμισα παρατηρώντας τα έργα ήταν ενός καλλιτέχνη που συνειδητοποιημένα και ελεύθερα έπαιζε! Έπαιζε με τα χρώματα, με τις πινελιές, με τα υλικά και με τα σχήματα σαν μικρό παιδί που γνώριζε πρώτη φορά τον κόσμο, τον εξερευνούσε και τον έπλαθε όπως αυτό ήθελε. Γι αυτό και η περιήγησή μου στην έκθεση μου δωσε μια χαρά όμοια με κείνη που νιώθεις σαν μιλάς με ένα παιδί και ψελλίζεις κι εσύ τις ίδιες λέξεις – τις δικές του – όχι μόνο για να συνεννοηθείτε, μα και γιατί είναι πιο όμορφες.

Σ’ αυτό το ταξίδι στη Θεσσαλονίκη, μπόρεσα, επίσης, να επισκεφθώ για πρώτη φορά το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, που παρόλα τα καλά πράγματα που είχα ακούσει γι αυτό, η «μουσειοφοβία» μου μ’ είχε κρατήσει μακριά του. Αφορμή υπήρξε ένα «παιχνίδι ρόλων» στο οποίο κανονίσαμε να παίξουμε με την παρέα μου. Το παιχνίδι με τίτλο «Η μαγεία της πίστης», το οποίο στήθηκε από τη δημιουργική ομάδα Gamecraft, συμπεριλαμβανόταν στη σειρά εκδηλώσεων με τις οποίες το Μουσείο συμμετείχε στις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι ρόλοι μας ήταν αυτοί κάποιων πολιτών του Βυζαντίου που η μοίρα τους ένωσε σε μια κοινή αποστολή: να ανακαλύψουν την αιτία και τους αίτιους διάφορων περίεργων θανάτων που συνέβαιναν στην πόλη και να διασώσουν την ίδια την αυτοκρατορία. Κι έτσι περιπλανηθήκαμε στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου, λύνοντας γρίφους κι ξεδιαλύνοντας μυστικά, και ταυτόχρονα γνωρίζοντας τους πραγματικά υπέροχους χώρους του Μουσείου και τα ξεχωριστά του εκθέματα. Μια επαφή με την ιστορία και παράδοση της βυζαντινής Θεσσαλονίκης ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική, χωρίς καμιά υπόνοια διδακτισμού και χωρίς τη μυρωδιά κλεισούρας και στασιμότητας που συχνά συνοδεύει τους μουσειακούς χώρους.

Ο Χικμέτ συνεχίζει το ποίημά του:
«Τόσο μα τοσο σοβαρά
Που θα φυτεύεις, σα να πούμε, ελιές ακόμα στα εβδομήντα σου
Όχι καθόλου για να μείνουν στα παιδιά σου
Μα έτσι γιατί το θάνατο δε θα τονε πιστεύεις»

Δεν ξέρω αν υπάρχει άλλος τρόπος να παλέψεις το θάνατο, παρά μέσα από τη δημιουργία και μέσα από τη γνώση της. Αυτές τις μέρες στη Θεσσαλονίκη συνειδητοποίησα πόσο χαρούμενες εμπειρίες μπορεί να ναι κι οι δυο, παραμένοντας την ίδια στιγμή ανέμελες χωρίς να ναι επιπόλαιες και σοβαρές χωρίς να ναι σοβαροφανείς. Μακριά από στερεοτυπικές θέσεις και δεδομένα, έξω από καλούπια και προσχεδιασμένες φόρμες, πέρα από πρέπει κι αυτολογοκρισίες. Κι έτσι πιο κοντά στην αλήθεια που κουβαλά ο καθένας, πιο κοντά στον κόσμο του με τις δικές του προσλήψεις, τις δικές του ερμηνείες, τους δικούς του χρωματισμούς. Κι έχω την αίσθηση πως όσο πιο ανόθευτα κι αβίαστα ανακαλύπτει κανείς τον εαυτό του, τόσο πιο ουσιαστικά τον γνωρίζει και τον αγαπά. Κι έτσι μπορεί πιο εύκολα να κατανοεί και να χαίρεται τη ζωή την ίδια.

Υ.Γ. Στη Θεσσαλονίκη παρακολούθησα και τη συναυλία-αφιέρωμα στο Στέλιο Καζαντζίδη. Για να μην ξεχνώ πως κάποια πράγματα είναι αμιγώς σοβαρά, όπως η φτώχεια, η ξενιτιά κι η προσφυγιά. Κι όπως ο έρωτας κι ας τον περνούν πολλοί για παιχνίδι.

(Ο κόκκινος ήλιος είναι του Joan Miró)

4 σχόλια:

  1. Είδα για πρώτη φορά τη Θεσσαλονίκη φοιτητής. Έφτασα αργά βράδυ Σαββάτου με τρένο. Ξύπνησα και βρισκόμουν στη θάλασσα. Νιόβρης. Συννεφιά, κρύο, ψιλόβροχο. Ο δυνατός αέρας, ο γεμάτος ουρανός, η ανοιχτοσύνη της θάλασσας, ο τρόπος που μια ηλικιωμένη γυναίκα με τσεμπέρι, άσπρα μαλλιά και μπουχτισμένα μάτια γελούσε συγκρατώντας τη φούστα της μου έδιναν ένα αίσθημα ελευθερίας. Τότε πρωτοκατάλαβα την ένταση και την άγρια δίψα για ζωή που έχει αυτή η πόλη.
    ........

    Νάσια

    Πολύ όμορφη η γεμάτη τέχνη και πολιτισμό τριήμερη περιδιάβαση σου στη Θεσσαλονίκη. Χωρίς ίχνος της ασύστολης μεγαλομανίας, του αφόρητου κυπριακού επαρχιωτισμού και της μίζερης άγνοιας σε συνδυασμό με τον επιθετικό νεοπλουτισμό της Ερμού.

    Και η τέχνη? Μας αλλάζει? Αλλάζει τον κόσμο? Δεν ξέρω. Ξέρω όμως ότι μας κάνει πιο συνειδητοποιημένους και γενναίους απέναντι στην μοναξιά και την απελπισία μας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αξιοζήλευτο το τριήμερό σου…
    Και οι στίχοι του Χικμέτ υπέροχοι! Να παίρνεις τη ζωή σου στα σοβαρά κι “όσο μπορείς να μην την εξευτελίζεις…”

    Την καλησπέρα μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Η ζωή αγαπημένη μου Νάσια όντως δεν είναι παίξε-γέλασε, αλλά πολύ σοβαρά δεν πρέπει να την πάρεις, γιατί όπως λέει και ο Pessoa θα ήταν αφόρητη αν είχαμε πραγματική συναίσθησή της. Ας τη δούμε λοιπόν σαν ένα παιχνίδι που πότε πότε μπορεί να είναι απλής ψυχαγωγίας,άλλοτε δημιουργίας και δυστυχώς μερίκές φορές στρατηγικής...των άλλων. Να μας έρχεσαι συχνά, στη φοιτητική σου πατρίδα, το φως θα είναι πάντα αναμμένο και το τραπέζι στρωμένο να σε περιμένει να κοπιάσεις. Όσο για τον έρωτα που λες, άλλες φορές είναι τροχός της τύχης και άλλες σκάκι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Eυτυχής θνητός όποιος καταφέρνει να ανακαλύψει τον βαθύτερο εαυτό του
    αβίαστα και όσο το δυνατόν ανώδυνα.

    "Η ζωή δεν είναι παίξε γέλασε.
    Κι αυτογνωσία είναι η άνοδος στο φως μετά την κάθοδο στο πιο κυτταρικό σκοτάδι.¨"

    Ομορφο Ξημέρωμα και Καλό Μήνα. :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή